Makaleler

Published on Temmuz 22nd, 2022

0

Özgürlük yoluna döşenmiş dizeler | Ali Çarman


Ölümle cezalandırıldıkları gün 23 Temmuz 1942 akşamı saat dokuzda Sofya’daki subay okulu atış alanında kurşuna dizildiler. Altı cesur yürek, altı komünist, faşistler tarafından gelen ölümü‚ “Özgürlük uğruna düşen ölmez‘ şarkısıyla karşıladılar…

Baskı ve sömürüye karşı mücadelede bütün halkların tarihinde şanlı yapraklar vardır. Bunlardan birisi komşumuz olan Bulgar halkıdır. Osmanlı imparatorluğu son dönemlerinden (1870) itibaren giriştikleri özgürlük mücadelesi faşizm (1920) yıllarında yanı şekilde devam etmiştir.

Dolayısıyla, özgürlük için büyük bedeller ödeyen saygın bir halktır bulgarlar. Böyle olunca da edebiyat ve sanatta önemli başarılar, önemli kişiliklerin ortaya çıkması kaçınılmaz oluyor. 1896 doğumlu şair Georgi Şeytanev; halkının geleceğini karartan faşizme karşı mücadele etti. 1925 de tutuklanarak, en ağır işkencelerle öldürüldü.

Mangal yürekli Nikola Vaptsarov

28 Aralık 1909 tarihinde Bansko (Bulgaristan) kasabasında doğdu. İlk okul dönemlerin itibaren edebiyata olan ilgisi dikkatleri üzerine çeker. Çocukluk denebilinecek yıllarda ezbere bildiği onlarca şiiri coşkuyla okur.

Vaptsarov’un asıl hedefi okumak, halkına yardım etmek var ancak maddi koşullar buna el vermez. Babası onu ilkokuldan sonra meslek (denizcilik) okuluna yadırır. Bu okulda askeriye kanunları geçerli olup öğrencilere boyun eğmeyi meslek haline getirmeye özen gösterilmekte.

Okuduğu yıllar, defalarca cezalar alır, okul yönetiminin tehditlerini alır ve nihayetinde 1932 de okulu bitirip doğduğu memleketine gözü pek bir genç olarak geri döner. Sofya üniversitesinde edebiyat okumak ister, yoksulluk bunu da engeller. Genç yaşta zorlu bir işe soyunan şairden dizeler;

Bana sevmeyi öğrettin anacığım
Seni sevdiğimce, tüm insanları …
Herkesi sevmeye hazırım
Ama ekmeğim ve özgürlüğüm de olmalı …

Hayat kavgası Vaptsarov’a işçi olma yoluna girmesinde başka bir seçenek sunmamiştır. Aslında bir bakıma bu çok iyi olmuştur. Gelecekte büyük ozan olmasını sağlayacak, hakkında şiirler yazacağı işçi sınıfıyla iç içe yaşayarak onlardan öğrenerek özgürlük yolunun taşlarını döşer. 

Okuyan, yazan ve halkının geleceği için örgütlü mücadelenin unsuru olan Nikola Vaptsarov faşistlerin silahlı saldırısına uğrar. Artık bu küçük kasabada kalamaz ve partinin bilgisiyle Sofya’ya mücadeleye daha ilerden, daha yararlı olması için taşınır..

Partili olarak mücadeleyi ileri taşıma

Sofya’da hayat hiç te kolay değil. İş bulmak çok zor. Demiryollarının bir çok bölümünde alınteri döktükten sonra, 1938 belediye işçisi olarak yoluna devam eder. Bir yanda da politik bir işçi olarak üzerine düşenleri fazlasıyla yapmaya çalışır.

 Açık alanda çalışma, politik faaliyetleri sürdürme; artık ikiside bir arada gitmez. Vaptsarov, illegal siyasal yaşama çekilir.

Partisinin kendisine verdiği bir görevi yerine getirirken göz altına alınır. Çıkarıldığı mahkemede, görülen davada beraat alırken Sofya yakınlarındaki Godeç’e sürgüne gönderilir.

Yoldaşlarıyla kurşuna dizilme

İktidardaki faşist hükümet esas olarak Alman (Hitler) hayranıdır. Nazilerin Almanya’da başlatmış oldukları toplama kamplarının benzerleri 1941 de Bulgaristan’nın değişik noktalarında açılır.

Belki de siz mutlu günlere inancımı yenmek, yıkmak istiyorsunuz.
…… Zırhla kaplıdır inancım canevimde. Zırha işleyecek kurşun Bulunmamıştır henüz! Bulunmamıştır!

Hayatı işçilerin arasında geçen bu dizelerin yazarı  Nikola Vaptsarov bir kez daha, 4 Mart 1942’de egemenlerce tutuklanır. Poliste akıl almaz işkencelerde geçirilir. Partisi, yoldaşları ve çalışmaları hakkında tek kelime konuşmaz.

Hapse atıldı. Daha sonra çıkarıldığı mahkemede yoldaşları; Anton İvanov, Petır Bogdanov, Atanas Romanov, Georgi Minçev ile birlkte ölüme mahkum edildi.

Kurşuna diziliş; çürüyüş sonra …
Her şey yalın, mantıksal, yaşamak gibi.
Fakat birlikte olacağız büyük fırtınada
Halkım, çünkü sevdik seni…

Ölümle cezalandırıldıkları gün 23 Temmuz 1942 akşamı saat dokuzda Sofya’daki subay okulu atış alanında kurşuna dizildiler. Altı cesur yürek, altı komünist, faşistler tarafından gelen ölümü‚ “Özgürlük uğruna düşen ölmez‘ şarkısıyla karşıladılar.

Yenilgiden Zafere adlı kitapta Bulgar devrimcilerinin bu şanlı destanına not düşülmüş. Nikola Vaptsarov yukarıdaki dizeleri idam edilmeden çok kısa bir süre önce çala kalem yazıp yoldaşlarına bırakmıştır.

Dünyanın neresinde olursa olsun, baskı ve sömürüye ve de faşizme karşı mücadelede: “Yaşasın Proletaryanın Gelecekte Olan Zaferi” diye haykıranlara selam olsun…


Ali Çarman – 22.07.2022

Tags: , , , , ,


About the Author



Comments are closed.

Back to Top ↑